Son Dakika Haberler

MUSTAFA KEMAL ATATÜRK’ÜN TUT’A GELİŞİ

MUSTAFA KEMAL ATATÜRK’ÜN TUT’A GELİŞİ
Okunma : 3.684 Kere okundu Yorum Yap

Bir pamuk ipliğine bağlı demokrasimizde, 2019 yerel seçimleri süreci bir oyun dahi hayati öneme haiz olduğu, siyasi ortamın en hareketli anlarını yaşadık ki Tut’ta zaten hep böyle olur. Bu seferde aynı hareketlilik yaşandı. Bu vesile ile Tut’a bir çok siyasetçi geldi gitti.

Bunlardan biriside CHP genel başkanı Kemal Kılıçdaroğlu olunca daha öncede Başbakan ve ANAP genel başkanı Mesut Yılmaz’ın İlçemize geldiği Tut basınında ve sosyal paylaşım hesaplarına yansıdı. Bana bu haberler Tut’a daha kimler geldi geçti bilgilerimi hatırlattı. Aşağıda ki isimlerini sıraladığım şahsiyetlerin yanında, Mesut Yılmaz, Kemal Kılıçdaroğlu ve diğer siyasetçilerin çok daha önemsiz olabilir.

Çeşitli belge ve kaynaklardan edindiğim bilgilere göre; Ünlü seyyahlar, yazarlar, generaller ve tüccarların uğrak yerllerinden olan Tut’a, 1600 Yıllarda Evliya Çelebi, 1837 yılında Seyyah J.B. Poujoulat, 1838 Feltmeraşal (daha sonra Alman Genel Kurmay Bşk.) Helmut Von Moltke, 1844. W.F. Ainswotth, 1891 yılında V. Cuinet, 1800 yıllarda Philip Morris (Marlboro ABD.Bayram Ağaya mektup Rahmetli Fehmi Demir.) Memluklu, Osmanlı, Moğol, Timur orduları gibi. Bu kaynaklardan bölgenin tarihi siyasi, ekonomik ve idari yapıları, nüfus hareketliliği gibi bilgileri de öğrene biliyoruz.

Keçi süt ile orduyu doyuran kadın, ŞOVAK efsanesine göre (ileride yazarım) IV. Muratın Bağdat seferine giderken, Yavuz Sultan Selim Mısır seferine giderken Tut’a uğradığı, daha nicelerinin ayrıntısına girmeden, Konu Mustafa Kemal ise peki bu ecnebilerin gelişini neden yazdım? Zamanın Kudretli Ağası İlk Nahiye Müdürü; Bayram Ağa dedemiz olma hasebi ile biz aile arasında bildiğimiz, zaman zaman da hikayelerini dinlediğimiz bu gerçeği bilmeyenler için sizlerle paylaşmak istediğim için yukarıda adı geçen şahısları tabi ki Mustafa Kemalin Tut’a geldiğini daha inandırıcı kılmak için örnekledim. Ali Galip olayı; Atatürk kurtuluş mücadelesine başlarken, en büyük destekçisi Kuva-i milliyenin sivil ve milis kuvvetleri dışında, yerel eşraflardan da büyük destek almıştır.

Bunlardan birisi de Rışvan aşireti reisi Hacı Bedir Agadır(Kahta). Bu vatan severlerin dışında karşı tarafta yer alan İngiliz Yüksek Komiseri Amiral Robbeck, Padişah ve MUSTAFA KEMAL ATATÜRK’ÜN TUT’A GELİŞİ Damat Ferit, Kürt Teali Cemiyeti ve destekçileri, Atatürk’ün Nutuk da anlattığı Ali Galip olayı geniş bir yer tutmaktadır. Sadrazam Damat Ferit Paşa hükûmetinin, Elazığ Valisi Ali Galip Bey’in önderliğinde Sivas Kongresi’nin yapılmasını engellemeye ve Mustafa Kemal Paşa’yı ortadan kaldırmaya, Heyet-i Temsiliye ve Millî Mücadeleyi durdurmaya çalıştığı, Amasya Tamiminde <>tezinin alenen ilanı Erzurum ve Sivas Kongresi’nin genel eğilimini de belirlediğinden Erzurum toplanmasına da karşı çıkan İstanbul hükümeti ve İngilizler, Sivas kongresini engellemek için Mustafa Kemalin tutuklanması kongresin toplanmaması için kesin talimat gelmiş, Kuva-yı Milliye’cilerin öldürülmelerinin farz olduğunu belirten fetva çıkarttırdı.

Ancak Mustafa Kemal’ in haberdar olmasıyla tedbirler Nutukta’da anlatıldığı gibi gelişmiştir. Aynen Nutuk’dan; << Bu hareketi idare etmekte olanlar, malûm şahıslar ile komutan ve subaylardan bazılarıdır. Bunlar, işe millî bir yön vererek maksatlarını benimsetmeye çalışmaktadırlar. Oysa, millet bu işlere taraftar değildir. Bu ayın 14’üncü günü yeterince kuvvetle eşkiyanın peşine düşüp ve yakalanması için Malatya’dan hareket edecek şekilde gerekli tedbirler alınmıştır. Tanrı’nın yardımı ile çarpışmadan başarılı sonuç alınacağına güven buyurulsun. Yalnız yazıların cevapları ve gerekleri geciktirilmemelidir. 9.9.1919 Elâzığ Valisi Ali Galip Bu telgraftan, 9 – 10 Eylül gecesini hükûmet dairesinde heyecanlar içinde ve sabaha kadar uykusuz olarak geçiren Ali Galip’in 9 Eylül 1919 günü, henüz kahramanlığının üzerinde ve Tanrı’nın yardımı ile çarpışmada başarıdan pek ümitli olduğu anlaşılıyor.

1 — Harput Valisi ile Malatya Mutasarrıfı, İngiliz binbaşısı ve yardakçıları olan malûm kimseler 15’inci Alay’ın Elâzığ’dan hareketini ve kendilerinin tutuklanacaklarını haber alır almaz, bu sabah erkenden kaçmışlardır. Bunların Kâhta’daki Bedir Ağa’nın yanına gittikleri ve oradan alacakları Kürtlerle burayı basmaya gelecekleri söyleniyor. MUSTAFA KEMAL ATATÜRK’ÜN TUT’A GELİŞİ

2 — Herhangi bir kötülüğe yeltendikleri takdirde, bunlar ve Bedir Ağa aşireti hakkında kovuşturma yapılması için Kolordu’dan emir alınmıştır, izlerinde gidilmektedir, sonuç ayrıca arz edilecektir Faruk Bey, Kâhta ve çevresinde takipte, Malatya’ya beş saat uzaklıktaki Raka köyünde Kürtlerin toplandıklarını, şimdi Mutasarrıf ile arkadaşlarının orada bulunduklarını, Siverek’e kadar uzanan bölgedeki aşiretlerin birbiri ardınca buraya gelmekte olduklarını; Dersim aşiretlerine varıncaya kadar Kürtlük adına çağırıldıklarını, Mutasarrıfın plânına uyularak önce Malatya’ya saldırıp tamamiyle yağmaladıktan sonra, bütün kuvvetleri ile Sivas’a doğru yürüyeceklerini, Malatya’da bulunan Türkleri öldüreceklerini ve süreceklerini, Dersim’lilerin de aynı zamanda Harput’a yürüyeceklerini bildiriyor. Çünkü, mutasarrıfın Malatya’dan gitmesi Kürtlük adına kendilerine karşı büyük bir aşağılama ve hakaret olarak sayılıyormuş. Vali böyle bir yağmaya ve katliama (59) taraftar ve razı olmadığını, ancak, mutasarrıfın düşüncesine de engel olamayacağını bildirmiştir.

Malatya’ya çarpışarak girdikleri zaman Kürt bayrağı çekileceğini ve yanlarındaki İngiliz binbaşısı da Urfa’da bulunan İngiliz tümeninin harekete hazır olduğunu bildirmiş ise de, Hacı Bedir Ağa’nın bunu kabul etmediği ve aşiretlerin, Malatya’nın Kürdistan sayılıp Malatya’da Kürt bayrağı çekilmesinde direndikleri, dün akşam Malatya’ya dönmek isteyen valiyi bırakmadıkları abartılmadan arz olunur >> Hacı Bedir Ağanın torunu Dengir Mır Fratın anlatımına göre İngilizler Harput Valisi Ali Galip’le birlikte gelip dedemi Atatürk’e destek vermemesi için ikna etmeye çalışmışlar. Katır yüküyle altın vermişler ama hepsini reddetmiş.’ Bu tepkiye özellikle İngilizler çok şaşırmış.

İkna için başka bir yem atmışlar: ‘Görüyoruz ki bu bölgedeki en güçlü aşiret reisi sizsiniz. Eğer yardım ederseniz burada bir Kürt Devleti kurmanıza yardımcı olabiliriz.’ Hata Bedir Ağaya, İngiliz Mister E.W. Charles Noel in attığı bu son yemi diğer yardakçılar, Kürt Devlet başkanı yok ben olacağım yok sen olacaksın tartışması yaşamışlar. Hacı Bedir Ağa’nın cevabı: ‘Bu vatanı biz birlikte kurduk, birlikte savaştık, kimseye ihanet edemem, yarın Allah’a hesap veremem.’

MUSTAFA KEMAL ATATÜRK’ÜN TUT’A GELİŞİ Aynen Nutuk’dan; <> İstanbul hükümeti ve İngilizlere karşı Atatürk’ün yanında yer alan Hacı Bedir Ağa’ya bu vesile ile Mustafa Kemalin bir ziyareti olmuştur. Bu ziyarette Hacı Bedir Ağanın silahlı ve atlı kaç asker çıkaracağını sormuş, 2500 cevabını alan Mustafa Kemal ziyaretlerini yol üstündeki Bayram Ağayı da Tut’a şereflendirmiş Bayram Ağayada kaç asker çıkarta bileceğini sormuş, 500 atlı ve silahlı asker çıkarta bileceğini kayıt altına almış ve Tut’ tan ayrılmıştır. Atatürk olmadan Mustafa Kemal olarak kısa da olsa bu şekilde bir ziyarette bulunmuştur. Yukarıdaki rakamları doğrular nitelikte olaylar ise her ev de ki bir kaç acı şehit hikayesi ispatlar sanırım.

Daha geniş bilgi için Atatürk/ Nutuk. E.W. Charles Noel/Binbaşı Noel’in

günlüğü. Yukarıdaki seyahların Seyahnameleri ve hatıraları. https://www.atam.gov.tr/nutuk/ali-galip-olayi

Mahmut Arslantaş 01/03/-02/12/2019/Bocholt