Battal Gazi Malatya seraskeri Hüseyin Gazinin Oğlu olarak Malatya’da dünyaya gelmiş, asıl adı Caferdir. Savaş da göstermiş olduğu başarılar zamanında gazi olmuş, büyük Gazihan anlamıma gelen Battal Gazi ünvanını almıştır.

Arap akınlarının Anadolu seferleri sırasında ilk uğrak yerlerinden olan Tut’da çeşitli zamanlarda müdahaleleri bariz bir şekilde anlaşılmaktadır. Bizansa karşı düzenlen akınlar, Bizans İmparatorluğunun pahidat şehirine kadar defalarca tekrarlanmış, bu akınlarda devrine rastlayan evrelerde görev alan kumandanlar arasında Battal Gazi’ye de rastlamaktayız. 716 yılında, Ağustos’ta İstanbul Muhasarası başladığında İmparator Leo’dan Mesleme ‘ye sulh teklifi geldiği vakit, müzakerelerde rol oynayan bir şahıs olarak, Abdullah El-Battal’ın da adı geçmekte ARAPLAR’IN ANADOLU SEFERLERİ/s.138/Şahin Uçar. Battal Gazi adına ve Babil(Tut) fetihini sözlü ve destansı Battal Gazi güzellemelerinde rastlasak da, yazılı kaynaklarda açık bir şekilde ismine tesadüf etmemekle beraber, muhtemeldir ki bu kuşatmalar ve fetihler sırasında çeşitli defalar akınlara maruz kalıp, Tut’(Babil)da Battal Gazi tarafından fetih edilmiştir.

Görüldüğü üzere Babil yada Tut fetih edildiğinde bizler bu bölgede yerleşik değiliz. Ancak Türklerin bölgeye gelmeleri 10-11 y.y.’a tarihlenmektedir.Dolayısı ile Babil’liler(Enişdere’liler, Kaşlıca’lılar) Ne Battal Gazi’nin ne de Babil’in hiç bir şeyi değildir.

Ancak Fetih hareketlerine girişen milletler, fetihi gerçekleştirdikleri yerlere sadece harp aletleri; yay, ok, kılıçlarını,(Bol miktarda kalıntılara Tut bölgesinde rastlamaktayız.) değil dinlerini, kurdukları uygarlıkların halk kültürünü beraberlerinde götürmüşlerdir. Bu uygarlıkların kültür kırıntılarından biriside Battal Gazi Destanı’nın Tut’a uyarlanmasıdır. Abdullah bin Hüseyin el Battal, Türkler tarafından bir milli kahraman addedilmiş, hayatı ve Bizans’a karşı mücadeleleri hakkında bir Türk destanı teşekkül etmiştir.Aynı adlı eser /s.138/Şahin Uçar. Bu edebiyatın Tut halkı arasında efsaneleşmiş aynı adı taşıyan, Malatya’dan İstanbul’a kadar tüm anadolu da Battal Gazi destanının aynısından başkası değildir.

Günümüz de Tut halkı arasında yaygın bir şekilde bilinmesede, bir zamanlar destansı şekilde yazılı ve sözlü olarak köy odalarında, kahvehanelerde elden ele, dilden dile halk arasında severek yaygınlaşarak, Tut destanının mayasını oluşturup, Tut folkloründe önemli bir yer tutmuştur. Bence Tut bölgesinde tüm okullarda okutulup yerel edebiyatımızı canlı tutup ve bilgi dağarcığımızı zenginleştirmemiz gerekmektedir.

Hikayeyi bilen bir kaç kişiden ve Battal-Name adlı eserden faydalanarak Einişdere nin mitolojik fetihine bir daha ki bölüm de bakalım.

Mahmut Arslantaş

20/11/2017/Bocholt