Öncelikle bu yazımı yazmam da bana yardımcı olan kaynak bulan Gerger Postası Genel Yayın Yönetmeni Ahmet Selim Memiş ‘e ve Kamu Şefleri Derneği Adıyaman Temsilcisi Şerif Dündar’a teşekkür ederim

İlçemiz hakkında 16 yy da söyle bilgiler edindim:
Orta fırat bölümün de yer alan tut ilçemiz kuzeyinde Erkenek dağları (şimdiki adı Hacı Muhammed) ile çevrili deniz seviyesinden 1050 m yükseklikte kurulmuştur.
Kuzeyin de erkenek batısında gölbaşı guneyınde besni ve dogusunda ise Adıyaman yer almaktadır bölgenin tarihine ait bilgiler MÖ3000 lı yıllara uzanmaktadır.
Tarihin ilk dönemlerinden itibaren önemli yerleşim alanları olmuştur. islamiyetin yayıldığı yıllarda Arap kuvvetlerinin akınlarına maruz kalmıştır.1071 Malazgirt zaferin den sonra Türklerin yoğun bi şekil de yerleştiği bölgelerden biri olmuştur.1084 yılın da Anadolu Selçuklu Devleti kurucusu Kutalmışoğlu Süleyman Şah emirlerinden olan Emir Buldacı tarafından fethedilmiştir.1343-1352 yılları arasında Memlüklerin eline geçti. Adıyaman ve yöresi Yavuz Sultan Selim tarafından Mercidabık zaferi öncesi Osmanlı topraklarına dahil edildi.
Bu yazım da 16. Yy da tut ilçemizi anlatacağım. ilçemiz 16.yy kaynaklarında Erence Nahiyesine bağlı Tut köyü olarak geçmektedir. Erence gecen yer bugunki kaşlıca köyü yani enişdere köyümüzdür.

1500 yıllarda behisni (besni) ye bağlı kaza olan yerler şunlardır:
Behisni erence(enişdere) gölbaşı ergenek(erkenek) ve keysun dur
Erence Nahiyesi
Behisni (Besni) kazasına bağlı Nahiyeler arasında yer alan Erence merkez nüfusu itibariyle köy olmasına rağmen konumu itibariyle nahiye olarak zikredilmiştir.
Erence nahiyesine bağlı köyler şunlandır
Bayıl(akçatepe köyü), Dehrelık (çiflik köyü) Erence (boyundere köyü), Tatar Çayı (camici mahallesi), Terentil, Salah-i Zir (salah mahallesi)ve Tut
Bayıl da 8hane, Deyrelik (ciflik köyü) 22 hane, Erence de 14 hane ,Tatar Çayında (camiçi) 10 hane ,Salah-i Zir de 17 hane, tut da 125 hane bulunmaktadır.
En çok hanenin Tut da bulunmasına rağmen Erence Nahiye Tut ise Erence Nahiyesine bağlı köy olarak geçmektedir
1560 yılı toplam Erence Naniyesı nüfusu 3385 kişidir. Erence Nahiyesin de Yörük taifesi mevcut olup bunların da yavaş yavaş yerleşik hayata geçmiştir.
Nitekim bazı mezralar da köy haline gelmiştir. Bunlar yenice ve Tatar Çayı(ÇİFLİK KÖYÜ) 1519 yılın da mezra iken 1560 yılın da köy olarak yer almaktadır.
Erence Nahiyesinin reaya çifliliği sayısı 1560 yılın da 245 dönüm olarak da 1384m^2
Reaya: bir hükümdarın idaresin altın da vergi veren halk a denir.
Osmanlı iktisidın da üretilen mamüller arasın da birinci derece de öneme haiz olan hububat içerisin de bilhassa buğday(hınta) arpa darı nohut mercimek pamuk susam (küncü) yapıldığı görülmektedir.
Tahrir defterin de köyler belirlendik ten sonra mahsul kısmın da yetiştirilen ürünler ile bunlardan alınan vergiler belirlenmektedir.
Buğday arpa darı mercimek nohut ve susam gibi ürünler kile birimi ile değerlendirildi.
KİLE:1 Teneke buğday a denir.
İstisna olarak mekkük de kullanılmıştır.
Arapça’da mekkûk ağzı dar, gövdesi geniş bir çeşit su kabıdır
Bağcılık ve meyvecilik te önemli bir yer tutmuştur Tahrir defterin de mali sayfi olarak gecen ve yaz meyvesi olarak da denilen meyve türlerının yetışmesı topraklarının yarıdan fazlasının ziraate açık sahalar olduğunu gösterir.bağcılık dışın da sebze ceviz ve badem gibi kayıtlar da yer almaktadır.. ayrıca Erence Nahiyesine bağlı Tut köylerin de soğan üretimi 1530 ve 1547 yılları arasın da artış göstermiştir.
Bilindiği gibi konar göçerler umumiyetle hayvancılıkla uğraşmakadır.
Ayrıca köy ve mezralar da meskun bulunan ahilide (agıl) koyun keçi gibi hayvanlar beslenmektedir.
Behisni kazasında bağlı Erence Nahiyesinde bulunan himameddin adın da bi vakfın olduğu bu vakfa bağlı bir tene tellak (hamam) olduğu kayıtlarda geçmektedir
Behisni kasabasın a bağlı erence nahiyesin de araban zaviyesi dikkat çekmektedir.araştırma bölgesinde en önemli zaviye şeyh abdurrahman erzincani zaviyesidir.
Araban zaviyesi:
1519 ‘da görülen zaviye tahminen erence nahiyesinde bulunuyordu.1519 yılında 1840 akça geliri olduğu anlaşılmaktadır.
AHİ ALİ ZAVİYESİ:
Erence nahiyesin de olması muhtemelen olan zaviye 1547 yılında belirtilmektedir.vakfın geliri 500 akçadır.